Artykuł

Kinga Kocjan

Kinga Kocjan

Sposoby przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu w zawodzie psychoterapeuty


Praca w zawodzie psychoterapeuty to nie tylko zawód, ale przede wszystkim powołanie, polegające na ciągłym stykaniu się z ludzkim cierpieniem. Początki bywają trudne, ale dają nam dużo satysfakcji z wykonywania wymarzonej pracy. Niestety po pewnym czasie nasza energia i zapał do pracy może zacząć gwałtownie spadać. Jeżeli stan ten będzie się utrzymywał przez dłuższy czas, może nam grozić ryzyko wypalenia zawodowego.

Współcześnie problem ten jest coraz wyraźniej obserwowalny i wpływa na niego wiele czynników. Wśród psychoterapeutów najbardziej niebezpiecznym jest przenoszenie problemów pacjentów do swojego życia, bardzo często rodzinnego. Kiedy problemy klientów aprobują nam cały czas wolny, wytwarza się sytuacja, kiedy to nie mamy czasu na odpoczynek i regenerację sił. Prowadzi to do obciążenia organizmu, co w konsekwencji powoduje, że miejsce empatii i współodczuwania zajmuje apatia i zmęczenie.

Często wypaleniu sprzyjają także stosunki pomiędzy innymi pracownikami w miejscu pracy. Jeśli stosunki te nie polegają na rywalizacji, lecz dają wsparcie i poczucie wspólnoty to jesteśmy w uprzywilejowanej grupie, gdzie ryzyko wypalenia gwałtownie spada.

Kolejnym czynnikiem negatywnie wpływającym na nasz stosunek do wykonywanej pracy jest monotonność. Jeśli praca nie rozwija nas i nie wprowadza nowych elementów, to nie trudno jest wywnioskować, że prowadzi to do automatyzacji działań i znużenia.

Ryzyko wypalenia spada w grupie osób usatysfakcjonowanych z warunków płacowych. Jeśli praca daje nam poczucie bezpieczeństwa to przekłada się na nasze wyniki i motywację.

Czynników wpływających na wypalenie jest oczywiście bardzo wiele i często kształtują się indywidualnie w stosunku do odrębnej jednostki. Ostatnim negatywnym czynnikiem, który według mnie zasługuje na wspomnienie to przeciążenie nadmiarem obowiązków. Zostawanie po godzinach w pracy lub przyjmowanie większej ilości klientów niż wszelkie zasady rozsądkowe niestety często przekłada się na nasze zmęczenie, więc spada nasza koncentracja, a myśli są zupełnie gdzie indziej.

Aby wypalenie nie stało się naszym przekleństwem, należy pamiętać o tym, że najważniejsze jest to, aby zawsze dbać o siebie - o swoje zdrowie psychiczne i swój organizm. Zaczynając od organizmu, jako matryce do wszelakich innych procesów, powinniśmy przede wszystkim zadbać o odpowiednią ilość snu. Innym niezmiernie ważnym elementem są zdrowe nawyki żywieniowe. Odpowiednio odżywione komórki mogą funkcjonować poprawnie. Brak snu, alkohol, tytoń i kawa działa destruktywnie i niszczy nas od wewnątrz, tak, że zaczyna brakować nam energii życiowej.

Kondycja fizyczna także nie powinna pójść w zapomnienie. Znalezienie dla siebie odpowiedniej formy aktywności fizycznej uwalnia od stresu fizycznego, a także psychicznego. Forma rekreacji, jaką jest na przykład pływanie powoduje w momentach przeciążenia głęboką relaksację i oderwanie od problemów. Zbawcza moc wody znana i ceniona jest od wieków. Po trudach dnia codziennego oczyszcza nas z zalegających i zbieranych w ciągu dnia sytuacji stresowych, a połączona z wysiłkiem dotlenia nasz organizm. W momentach, kiedy czujemy nadmierny stres i zniechęcenie pracą powinniśmy zadbać także o urozmaicenie wykonywanych zajęć lub zredukować te, które sprawiają nam problem. Możemy do tego wykorzystać współpracowników lub samemu zatroszczyć się o tą kwestię.

Warto także kontrolować i różnicować swoje życie zawodowe od życia poza pracą. Powinniśmy mieć na uwadze to, że problemy naszych pacjentów powinniśmy analizować za zamkniętymi drzwiami swojego gabinetu, a moment opuszczania go powinien stawać się zamknięciem ich za nimi. Jest to często niełatwe zadanie, gdyż ze względu na naszą dużą empatię i wielość problematyki psychiki ludzkiej mamy tendencję do analizowania problemów i szukania ich rozwiązania. W takim przypadku ciągłe powracanie do problemów klientów zajmuje nasz umysł i zmniejsza koncentrację na swoim życiu i problemach bliskich nam osób. Aby temu zapobiec w okresach, kiedy zauważamy zwiększone przenoszenie problemów do swojego życia zawsze możemy skorzystać z superwizji.

Najnowsze badania wskazują, że najmniejszy odsetek wypalenia zawodowego dotyka osoby posiadające hobby i zainteresowania. Budują one przecież poczucie własnej wartości, dodają energii i motywują do działania. W dzisiejszych czasach żyjąc w biegu często zapominamy o sobie. Kobiety, które jeden etat wykonują w pracy, wracając do domu rozpoczynają kolejny, z tą tylko różnicą zmiany stanowiska. Nie pozostaje to bez reakcji naszego organizmu na nasze samopoczucie. W takiej sytuacji możemy poszukać odpowiedniej dla siebie techniki relaksacji lub medytacji. Techniki takie nie wymagają poświęcenia większej ilości czasu, a nawet zdarza się, że nie przeszkadzają w wykonywaniu innych zadań. Można tutaj zaliczyć słuchanie muzyki. Odpowiednio dobrana muzyka przynosi odprężenie i pozwala na spokojną analizę problemów i poszukiwanie twórczych ich rozwiązań. Uczeni dowiedli, iż muzyka oddziałuje na naszą emocjonalną sferę i wpływa znacząco na działanie układu nerwowego, co z kolei może zmienić funkcjonowanie w całym organizmie. Muzyka, zatem może działać rozluźniająco, relaksująco i dostarczać nam pozytywnej energii. Dobry wpływ na przeciwdziałanie wypaleniu mają także wszelkie ćwiczenia związane z radzeniem sobie ze stresem oraz te związane z właściwym gospodarowaniem czasem. Tylko racjonalnie spożytkowana energia daje nam satysfakcję i poczucie spokoju.

Wypalenie zawodowe może stać się jednym z poważnych współczesnych problemów, przed jakimi staniemy. Coraz bardziej niepokojące są najnowsze badania statystyczne, w których jedna czwarta badanych czuje się całkowicie wypalona. Z pewnością kryzys gospodarczy nie pozostaje bez znaczenia w tej kwestii, ale także współczesny styl życia. Pamiętajmy, że to od nas zależy nasz rozwój zawodowy i kształt życia i aby uniknąć niezadowolenia z zawodu, który przynosi nam wiele wartości obserwujmy swoje nastawienie i dbajmy o życie psychiczne i fizyczne.



    Autorka jest psychoterapeutką, współzałożycielką witryny www.centrumpsychoterapii.eu oraz pedagogiem społeczno-opiekuńczym. Obecnie kształci się na kierunku psychologii na miedzynarodowych studiach w State University - Higher School of Economics w Moskwie oraz pisze pracę doktorską z zakresu międzygeneracyjnej transmisji kultury i tradycji.




Opublikowano: 2009-12-30



Oceń artykuł:


Skomentuj artykuł
Zobacz komentarze do tego artykułu